e-Kitap yayın süreci: Yeni bir teknoloji & Sancılı bir süreç
Kısaca e-Yayıncılığın Tarihçesi:
Küçük Baş (e-Kitap) Yayıncılık
(Olası) Anlamı
Küçükbaş yayıncılığa Giriş
“Kendi-yayını” (Self-Published) kitap kavramı ile oldukça yakın sayılır. Kendi-yayını olarak kitap, yazarın, üretim sürecine dahil olmadığı, parasını kendisinin verdiği, kurumsallıktan çoğu kez yoksun bir yayınlama türüdür. Bir yayınevine, kitabın baskı maliyetini karşılayarak verilen kitaplar, yazarı, yine yazar olarak konumlar, üretimin hiç bir yerinde -istisnalar hariç olsa da- yazdığı şey ile üretilen kitap arasında, doğrudan bir ilişki yoktur. Denilebilir ki, mecra önemli değildir. Konvansiyonel olan devam eder. Örneğin kendi-yayını şiir kitapları, kendi-yayını romanlar, çoğu kez şiir ya da roman türünün sınırları içinde kalmakta ve çeşitli yayın imkansızlıkları yüzünden bir yayınevinin desteği olmadan yayınlanmaktadırlar. Bununla birlikte, özellikle Şiir Kitapları konu olduğunda, şiir tarihi, kendi-yayını-kitaplar ile doludur. Zamanının yayın-ağları içinde değer ve imkan bulamayan birçok öncü şiir kitabı, okurun önüne bile ulaşamayacak şekilde, çok sınırlı sayılarda, şairinin kendi çabası ile bastığı ve dağıttığı kitaplar olmuştur da 3). Bu açıdan bakıldığında şiir yayınının konvansiyonel anlamda yayıncılığın ana-akım çizgisinde kendine pek yer bulamadığını, çoğunlukla yeni gelen şairin çoğu kez bu mecraları kullanmak istemediğini de görüyoruz.
Sınaî (Klasik) Yayıncılıktan Farkı
Sınayi Yayıncılık | KBY |
---|---|
Kitle (sözde/ideal okur, şiir kamusu) yönelimli | Okur yönelimli (çoğu kez tek bir okur) |
Yazar, yazmak dışında yayın sürecine katılmaz | Yazar, yayın sürecinin son aşamasına kadar oradadır |
Yazar, tanıtım sürecinde bir meta olmayı göze alır | Yazar, tanıtım sürecinin aşamalarını kendisine rağmen yerine getirir |
Endüstriyel Yayıncılık kuralları geçerlidir | Kişisel yayın süreçleri geçerlidir |
Süreç sonunda kitap, kitleye fırlatılır. | Süreç içinde kitap oluş halindedir, sürecin sonu asla yoktur. |
Kitabın okurlara ulaşması, ancak okurların kitap dışındaki başka yayınlar tarafından tanıtılması, dağıtım sürecinin sağlıklı geçmesi ile mümkün olmaktadır. Yazar, bu süreçlerden habersizdir. | Okur ile yazarın tanışıklığı “orada” başlar. Kitap, bir mübadele aracı olmaktan çıkmış, “okur-için” haline gelmeye başlamıştır. |
Seri üretimin belirleyici ve baskıcı hiyeraşileri tekrarlanmaz | Kitaplar tek tek üretileceği için yazar, her aşamada kitabı yeniden düzenleyebilir. |
Metin, mutlaktır. | Metin muğlaktır ve oluş halindedir. |
Kâr, zarar odaklı başlar. | Maliyet hesabı bile yazar tarafından karşılanabilir ya da okur, yazara kitabın üretiminden kendisine gelişine kadar bazı aşamalarda yardımcı olabilir. |
Yeni baskılar yapılabilir, bu baskılar çoğu kez geliştirilemez. | Yeni baskı, asla yeni bir kopya değildir, geliştirilmiş, güncellenmiş, metin/yazar ilişkisi yaşayan bir hale gelmiştir. Okur da çoğu kez sürece katılabilir. (Bkz. Mail-art) |
Kitabın basımı için yazar adına uzun bir bekleme süresi olabilir. | Genellikle kitabın yayınlanacağı tarihi yazar belirler. |
Kitaplar genellikle zincir kitapevlerinde ve süpermarketlerde bulunur. | Kitaplar genellikle zincir kitapevlerinde ve süpermarketlerde bulunmaz. |
Okur tarafından yazara ulaşmak zordur. | Genellikle yazar ulaşım bilgilerini kitaba yazar. |
Konvansiyonel anlamda editörlük yapılır. | Editörlüğün içeriği değişmiş ya da editörlük ortadan kalkmıştır. |
Kitap tasarımları alışılageldik yöntemlerle yapılır. | Kitap tasarımları, özellikle de kapakları, konvansiyonel yöntemlerden daha farklı tasarlanır. |
Kitabın en azından yayıncısı tarafından kabul görmesi gerekir. | Kitabın kimse tarafından kabul görmesine, onay mekanizmalarından geçirilmesine gerek yoktur. |
Kitaplar için hizmet karşılığı para temelli yarışmacı bir sistemin koşullarında yayın kararı alınır. | Kitabın yayınlanılması kararında “piyasa koşulları” rol oynamaz. |
Son ürün kitaptır. | Kitap, son ürün değildir. |
Sınai Yayıncılığa karşı Kitap olarak KYB
Sözlü Kültür / Yazılı Kültür / Basılı Kültür
Bu ayrımlar açısından bakıldığında, Küçük Baş Yayıncılık, iki katmanda şiirin gelişimini besleyecek özelliklere sahiptir. Öncelikle çoğu modern şairin iddia etmeye çalıştığı şekilde Şiir = Kelam / Logos ilişkisi için mecra yaratımında (örneğin ses için kayıt cihazları, daha kısıtlı alanda üretilip, dağıtılabilecek örneğin pikap, kaset, cd kayıtları gibi) etkili olacaktır. Modern zamanlarda, kitabın, büyük bir taşıyıcı olarak kabul edilmiş yeri, şiir gibi birinci derecede sadece kadîm anlamları ile otantikliğini koruyan bir türün, lehine olmuş değildir.
Sözlü Kültür'den Yazılı Kültür'e Kitap
Yazılı Kültür'de Kitap
Masaüstü Yayıncılık
İlk Masaüstü Yayıncılık
İlk Masaüstü Yayıncılık, 1985 yılında, MacPublisher isimli programın Apple tarafından piyasaya sürülmesi ile başlamıştır 8).
Dijital Yayıncılığa Giriş
Elektronik Yayıncılık ve Eelktronik Yayıncılığın Tarihçesine Özet Bir Bakış:
Elektronik yayıncılık modelleri şöyle sıralanabilir:
-
Alternatif Modeller (HighWire 11), the European Journal of Comparative Law,JHEP Journal of High Energy Physics gibi yayıncılar)
Elektronik Yayıncılığın Faydaları
Tüm metinlere elektronik olarak ulaşılabilme ana özelliğini yanı sıra bu tür yayıncılığın elektronik baskıya (e-edition) kattığı bir dizi önemli değer daha vardır. Bunlar kısaca şöyle belirtilebilir
-
Elektronik içindekiler (fihrist) ve özetler
-
Direk son yayına ulaşabilme imleci
-
Önceden tanımlanmış profillere (abone ya da üye) yeni makalelerin eklendiğini mesajla bildirecek bir uyarı sistemi
-
Bir sonraki sayıda yer alacak, kabul edilmiş çalışmaların listelenmesi
-
Yayında (güncel ve ulaşılabilir) olan makalelerin listesi
- Ayrıca daha detaylı bilgi için yabancı kaynak (bkz.): ELEKTRONİK YAYINCILIĞIN TARİHÇESİ - Milena Milenova
- ULUSLARARASI DİJİTAL YAYINCILIK forumu resmi web adresi: http://idpf.org/